De opmaak van de meerjarenplanning (MJP) is de eerste echte test voor de nieuwe meerderheid.
Na de voorstelling enkele maanden geleden van een heel ambitieus, maar ook wel zeer abstract bestuursakkoord, was het echt wel uitkijken naar wat de meerderheidspartijen echt in petto hebben voor de volgende jaren. We zijn aangenaam verrast maar tegelijkertijd toch ook erg ontgoocheld in een aantal zaken die we vaststellen in de voorliggende meerjarenplanning.
Wij van Nieuw Nijlen toetsen MJP vooral aan de doelstellingen die we onszelf in ons verkiezingsprogramma hadden gesteld: Inspraak, efficiëntie, kostenbewustzijn en transparantie. Niet toevallig vonden we heel wat van deze principes ook al terug in de verkiezingsprogramma’s van de andere politieke partijen, hoewel een aantal van deze principes voor de verkiezingen zelden een leidraad waren bij het voeren van het gemeentelijk beleid.
Inspraak
Dit zullen we moeten afwachten hoe de aangekondigde participatietrajecten in de praktijk zullen gebracht worden. Er worden duidelijk inspanningen aangekondigd om naar de burger te trekken en hen op verschillende manieren te laten deelnemen aan het bestuur. Wij juichen dit principe uiteraard toe, maar hebben wel vragen bij de aanpak in de praktijk. We stellen vast dat er al enkele bevragingen hebben plaatsgevonden, maar ook dat die tot op heden soms nogal willekeurig gebeuren?!
Bijvoorbeeld: De uitnodigingen voor het participatietraject rond de verkeerswijziging in de Nieuwstraat aan de school Bisterveld verliepen niet correct zodat dat niet iedereen uit de Nieuwstraat kon participeren. Men gaat praten met inwoners van een straat, maar betrekt slechts een zeer klein deel van de mensen, men gaat in op individuele verzoeken van mensen zonder af te toetsen of de vraag wel terecht is en dus ook of de voorgestelde oplossing wel de beste is.
Wat ook heel erg ontbreekt is het toepassen van dit inspraakprincipe binnen het interne gemeentelijke apparaat. Wij als oppositie voelen nog steeds dat het zeer moeilijk is voor de meerderheidspartners om een volwaardige rol te gunnen aan de oppositie. Door ons informatie te onthouden door het niet of amper organiseren van commissies en door systematisch vragen af te wimpelen of zonder gevolg te klasseren…, worden wij als het ware verplicht om ons op te stellen als een tegenstander. Jammer dat we hierdoor in een zeer negatieve rol worden geduwd. Nieuw Nijlen pleit er daarom voor om meer beleidsvoorbereidende vergaderingen te organiseren om issues en problemen in een meer serene sfeer af te stemmen en om reeds hier tot een consensus te komen. Bovendien is het belangrijk dat we de broodnodige informatie krijgen en deze ook tijdig ontvangen om voorbereid aan tafel te komen. Enkel zo kan er efficiënt vergaderd worden en kunnen we over de partijen heen komen tot een breed draagvlak voor de actiepunten die we met zijn allen willen realiseren.
Efficiëntie
Hier heeft onze algemeen directeur samen met het schepencollege zeker nog wat werk voor de boeg. Al jaren tracht de algemeen directeur het gemeentelijk apparaat te besturen zoals een private onderneming… Helaas lukt dit op heel wat vlakken nog niet echt. Zo krijgen we nog steeds geen volwassen HR-beleid uit de grond gestampt waar er voldoende oog is voor opleiding, coaching en evaluatiesystemen. De “Great place to work”-gedachte is goed en mensen moeten zich goed voelen in hun job, maar het is onvoldoende om mensen wat wortelen voor de neus te hangen met leuke activiteiten die vaak beperkt zijn tot een kleine groep medewerkers waartoe ze gericht zijn en die zich aangesproken voelt .
Er moet meer werk gestoken worden in het voldoende ter beschikking stellen van de nodige ondersteuning, materialen en opleiding en in het coachen en motiveren van medewerkers. We denken hier vooral aan onze Facility-arbeiders die vaak met zeer beperkte middelen en met zéér weinig sturing en opvolging telkens weer hun dagtaak moeten aanvatten. Zo stellen we in het investeringsbudget vast dat er per jaar slechts 15.000 euro wordt uitgetrokken voor materiaal en uitrusting voor het onderhoud van onze gemeente, terwijl een vernieuwing en uitbreiding van materiaal zeker en vast geen luxe zou zijn. Zo beschikt de gemeente niet eens over een eenvoudig systeem om planten te gieten tijdens de warme periodes van het jaar?! Ofwel moet een brandweerwagen met twee personen uitrukken om de plantvakken te gieten. Ofwel moet een gemeentearbeider met een pvc-rioolbuis en een emmer zelf een geïmproviseerd middel creëren om de planten te gieten. Geef de medewerkers wat ze echt verwachten om op deze manier hun efficiëntie te verhogen. Het is niet dat onze gemeentewerklieden niet willen, maar wel dat ze vaak, wegens beperkte of ontbrekende middelen niet kunnen.
Nog een voorbeeld van “inefficiëntie” waaraan dringend gewerkt moet worden zijn de zeer lange doorlooptijden om een project of dossier voor te bereiden, uit te werken en uiteindelijk ook te implementeren. Zo zijn een aantal opleverdata voor meerdere projecten al ruimschoots overschreven, zoals voor de sociale kruidenier en voor de lancering van de uitpas. Maar ook andere werken blijven op apegapen liggen. Zo is er in 2020 geen enkele euro in het budget voorzien voor de aanleg van wegen en fietspaden en is er op geen enkel vlak al concrete actie wat betreft onze trage wegen?! Niettemin heeft het college al in november 2016 beslist om hier werk van te maken.
De sluiting van het zwembad door het laten aanslepen van de gekende technische problemen is nog zo’n voorbeeld van verregaande inefficiëntie. Een betere opvolging zou een abrupte sluiting kunnen vermeden hebben en zou ons misschien ook heel wat geld bespaard hebben. We hadden dan immers tijdig minder dure oplossingen kunnen vinden voor onze scholen en verenigingen.
Tenslotte pleiten we ook voor een meer proactieve aanpak van ons patrimonium. Er wordt niet efficiënt omgegaan met het onderhoud van onze wegen, onze gebouwen en onze infrastructuur in het algemeen. Als we een betere aanpak zouden toepassen die gericht is op het voorkomen van schade, eerder dan het herstellen of oplappen van schade, zouden we op termijn heel wat geld kunnen uitsparen. We stellen evenwel vast dat er geen extra geld voorzien wordt voor het onderhoud van onze wegen, hoewel we allemaal weten dat er grote nood is aan een beter en sneller onderhoud van heel wat van deze wegen. Ook een aantal gemeentelijke gebouwen staan leeg nog te wachten op een nieuwe bestemming.
kostenbewustzijn
Het meerjarenplan bevat uiteraard heel wat interessante initiatieven die een grote meerwaarde kunnen hebben voor onze inwoners of onze gemeente. Wij van Nieuw Nijlen zijn tevreden dat in het meerjarenplan ook zaken opgesomd zijn die onze burgers ook effectief willen.
Echter stellen we vast dat alvorens we al deze initiatieven écht kunnen vastpakken er VEEL te vaak eerst werk gemaakt wordt van het opmaken van een plan, een studie of een ontwerp. Dit neemt niet alleen tijd in beslag maar kost ook handenvol geld. Zo stellen we in het MJP vast dat de meerderheidspartijen eigenlijk lijden aan “EXTERNE PLANOMANIE”, met name de onweerstaanbare drang om voor elk project eerst een plan of ontwerp te laten opmaken… Deze plannen steeds te laten opmaken door een externe partner of bureau die hiervoor natuurlijk veel geld aanrekent. Zo zien we dat in de eerstkomende vier jaren een budget voorzien is van zowaar € 1.130.000 alleen voor de opmaak van plannen en ontwerpen. Tegenover deze kosten die worden gemaakt staan er voor amper € 123.000 aan inkomsten ingeschreven bij wijze van subsidie of terugbetaling van diegene die voordeel haalt uit deze plannen.
Nieuw Nijlen betreurt dat voor zowat alles wat de gemeente wil realiseren een duur plan door externe partners nodig is terwijl het in de gemeentediensten bulkt van mensen met de nodige competenties en talenten hiervoor. Medewerkers die zelf een plan van aanpak of visie kunnen uitschrijven voor projecten zoals bijv. de herwaardering van onze begraafplaatsen (€ 70.000), een plan voor de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie (€ 50.000), het opmaken van een groenbeleidsplan (€ 100.000) of een patrimoniumbeleidsplan (€ 30.000).
Trouwens, als we de conclusies van al deze plannen ook écht volledig of slechts gedeeltelijk willen uitvoeren zal onze gemeentelijke begroting sowieso ontsporen en zullen onze medewerkers allemaal overstelpt worden met onrealistische doelen. Graag dus een betere vooropstelling en spreiding van deze plannen en studies, tenminste voor zover ze écht nodig zijn!
Andere posten op het vlak van kostenbewustzijn blijft onze ongecoördineerde aanpak van de aankopen van goederen en diensten. Deze gebeuren nog steeds niet centraal wat leidt tot te dure aankopen, tot willekeur bij de keuze van de leverancier, of tot ontbreken van een degelijk overzicht wie wat heeft aangekocht en wanneer bepaalde zaken echt aan vervanging toe zijn.
Een laatste punt op het vlak van kostenbewustzijn waar we de komende jaren meer aandacht voor vragen is en blijft ons debiteurenbeheer. Wij van Nieuw Nijlen zijn er van overtuigd dat er nog een groeimarge mogelijk is op meerdere vlakken zoals:
Recuperaties van schade veroorzaakt door derden
Het innen van retributies
Het terugvorderen van tussenkomsten die we in het kader van sociale dienstverlening hebben gedaan…
Dit kan een dubbel doel hebben. Ofwel brengt het extra inkomsten in het gemeentelijk laatje, ofwel maken we aan mensen duidelijk dat er regels zijn die iedereen moet respecteren. Het innen van boetes voor sluikstorten of het innen van belastingen op aanplakborden of reclamedrukwerk zijn enkele voorbeelden.
transparantie
Het nieuwe BBC-systeem (Beleids- en Beheerscyclus) zou tot doel moeten hebben dat er meer transparantie komt in het reilen en zeilen van het gemeentebestuur. Of dit effectief zo zal zijn moeten we afwachten… Het feit dat de toewijzing van centen niet echt meer concreet is in het nieuwe systeem biedt enerzijds opportuniteiten maar kan ook anderzijds zorgen voor willekeur. Vandaar onze oproep om zeker transparant tussentijds te communiceren met alle partijen, maar ook met alle inwoners. Enkel zo kunnen we met zijn allen de vinger aan de pols houden en ervoor zorgen dat het beleid in de juiste richting gaat.
We hopen dus dat deze nieuwe BBC-werkwijze (opgelegd van hogerhand) een nieuwe start kan betekenen in de samenwerking over de partijgrenzen heen. Het enige doel moet zijn dat onze gemeente te zien floreren zodat ook al onze inwoners er, ieder op hun manier, beter van worden!
sociaal beleid
In de zin van “opkomen voor de zwakkeren in onze gemeente” komt slechts zéér beperkt aan bod in de meerjarenplanning. Buiten een aantal kleinere projecten zijn er geen echt wezenlijke vernieuwingen opgenomen in het MJP.
De troeven die vooruitgeschoven worden zijn stuk voor stuk projecten die tijdens de vorige legislatuur zijn opgestart en die dringend om opstart vragen, met name de Sociale Kruidenier en de Uitpas en de hieraan gekoppelde vrijetijdsparticipatie. We kunnen dan ook alleen maar hopen dat er op het vlak van individuele dienst- en hulpverlening verder wordt gewerkt zoals we dat al jarenlang gewoon zijn van onze medewerkers van het OCMW. Met beperkte middelen hebben ze jarenlang de zwakkere inwoners geholpen op diverse manieren: financieel, logistiek en emotioneel. Wat ook ontbreekt is het verder uitwerken van een plan van aanpak voor de begeleiding van werkzoekenden op de arbeidsmarkt…
Nieuw Nijlen pleit voor de uitbouw van een volwaardige cel “sociale tewerkstelling” binnen de gemeente. Mits een goede begeleiding door een gekwalificeerde coördinator/teamleader kunnen leefloontrekkers die het moeilijk hebben om werk te vinden op de reguliere arbeidsmarkt werkervaring opdoen binnen de gemeentelijke diensten. Dit is een win-win voor zowel de medewerker als de gemeente. De gemeente moet dan eerst wel een gespecialiseerde medewerker aanwerven die deze mensen begeleidt maar diens kost zal dubbel en dik worden terugverdiend door de inzet van de leefloongerechtigden in zowel onze diensten van Facility als in onze administratieve diensten. We zouden dus met beperkte middelen heel wat meer groenonderhoud zelf doen of besparen op de kosten van van de groenzorg aan externe bedrijven. Bovendien doen de leefloontrekkers werkervaring op die een job in de reguliere arbeidsmarkt vereenvoudigt en zal het OCMW niet langer een leefloon moeten toekennen aan deze mensen na hun periode van tewerkstelling.
Verder vraagt Nieuw Nijlen meer aandacht voor sociale huisvesting. In het verleden werden al enkele gronden min of meer voorbestemd voor sociale woningbouw zoals de woning die is verworven op het Kerkplein of de gronden in de Woeringenstraat naast de spoorweg. Onze gemeente voldoet nog niet aan de “door het bindend sociaal objectief opgelegde minimumaantal” aan sociale woningen, appartementen en kavels. We moeten dus niet te lang meer talmen, zeker nu het duidelijk is dat een aantal sociale kavels niet meer zullen gerealiseerd worden in de Pastoriestraat.
wat ons nog opviel...
Er gaat bijzonder weinig geld naar materiaal en uitrusting van onze dienst Facility in het algemeen en naar onze groendienst in het bijzonder. Niettemin wordt er voor het gebouw waarin Faclitiy gehuisvest is zowat € 1.500.000 uitgetrokken voor de renovatie van dit gebouw. Het zou beter zijn om hier een ‘low cost-benadering” toe te passen door bijv. het inschakelen van ons Githo, en om de uitgespaarde bedragen te investeren in beter materiaal voor onze werklieden, zodat zij op een aangenamere manier kunnen werken en het werk ook efficiënter kan aangepakt worden. Onze gemeente zal er op deze manier properder en groener uitzien dan ooit.
Een beperkt aantal zaken zijn al zeer concreet benoemd in het MJP. Zo zien we een trajectcontrole voor de Herenthoutsesteenweg en het aanleggen van een fietsstraat in de Kerkeblokken. We hebben in het verleden - als antwoord op vragen vanuit de oppositie - al meermaals gehoord dat er gewacht zou worden op het mobiliteitsplan om structurele ingrepen te doen. Niettemin worden een aantal bedragen in het budget al vastgepind terwijl we nog eens weten wat het nieuwe mobiliteitsplan hierover zal zeggen. Wie zegt immers vandaag dat snelheidsmetingen het meest nodig zijn op de Herenthoutsesteenweg? En wat met andere fietsstraten waarvoor vandaag geen geld voorzien is in het MJP?
Voor bepaalde dossiers stellen we ons de vraag of de ingeschreven bedragen ook effectief de volledige kost dekken van de geplande projecten: Is € 5.000.000 het volledige kostenplaatje voor de school van Kessel of volgen er nog facturen voor omgevingswerken of inrichting van de school? Idem voor Woonbal: is € 2.900.000 – bovenop de aankoopprijs van de grond van € 620.000 voldoende om de ganse woonbal-infrastructuur te realiseren? En zitten we hier al niet ruim boven het budget dat de vorige jaren werd ingeschat voor de realisatie van dit project?
Wat ons bestaande patrimonium betreft zien we weinig goeds: De meerderheid wil eerst nog even starten met een patrimoniumbeleidsplan terwijl bepaalde eigendommen van de gemeente al jaren leeg staan. Krijgt de gemeente zelf een aanslagbiljet voor leegstand of voor verwaarlozing van deze gebouwen in de bus? De verwarmingsinstallatie van GC ‘ t Dorp in Kessel moet vernieuwd worden (€ 100.000)? Hoe kan een nog recent quasi volledig vernieuwd gebouw nu al toe zijn aan een nieuwe verwarmings- en verluchtingsinstallatie? Zoals reeds eerder gezegd gaat er buitensporig veel geld naar de vernieuwing van onze Facility-gebouw.
Een aantal toch wel belangrijke topics zien we niet of onvoldoende aanwezig op korte termijn: Zo is er geen geld voorzien voor het inrichten van veilige schoolomgevingen in 2020 – quid met een eventuele definitieve inrichting van Bisterveld of het opstarten van proefopstellingen aan andere scholen? Er is evenmin geld voorzien voor de aanleg van fiestpaden en wegen in 2020.
Voor een herinrichting van ons centrum moeten we nog wachten tot minstens 2023. Wij pleiten ervoor om dit ambitieuzer aan te pakken zodat we sneller dan nu voorzien is kunnen starten aan een aangenamere dorpskern. Hoe die dorpskern er moet uitzien is een mooie oefening voor het participatietraject. Want het is op sociale media duidelijk dat de wensen van onze inwoners zeer ver uiteenlopen en dus moeilijk zullen te verzoenen zijn.
Tenslotte de belangrijke vraag om de belastingen en retributies niet zomaar vast te leggen voor de periode van 2020 tot 2025. Wij van Nieuw Nijlen zijn van mening dat, mits een goed beheer van de gemeentekas en mits het kostenbewust kijken naar projecten, initiatieven en de dagelijkse werking, we op termijn kunnen rondkomen met minder centen van de bevolking. Nu dus de personenbelasting op 7% zetten voor 5 jaar, is volgens ons dan ook geen goed idee. Hetzelfde geldt voor een aantal andere belastingen en retributies waarvan we denken dat deze beter voor een kortere periode worden vastgelegd. Zo kunnen we tussentijds nog bijsturen in functie van de werkelijke kosten en opbrengsten binnen het gemeentelijk budget. Het is dus voor ons geen kwestie van investeren in ons dorp zonder de burger extra te belasten, maar wel om dit te doen met MINDER BELASTING VOOR ONZE INWONERS!